“ვიზიარებ მოსაზრებას, რომ კორონავირუსთან დაკავშირებული პროცესები ბევრ ეჭვს აჩენს. ინტერნეტსივრცე აჭრელებულია მძიმე კითხვებით, მაგალითად, ეს ვითარება ბუნებრივად შეიქმნა თუ ხელოვნურად მისცეს ბიძგი, ვინ სარგებლობს და ვინ ითბობს ხელს ამ მძიმე პროცესებით და ა.შ. იმედია, როდესაც პანდემია დასრულდება, ამ კითხვებს პასუხი გაეცემა. ევროპის დიდი ნაწილიც და ამერიკის შეერთებული შტატებიც ნამდვილად მოუმზადებლად შეხვდნენ ამ დიდ პრობლემას. თუ საქართველომ მოახერხა და ვირუსის გავრცელება მნიშვნელოვნად შეანელა, რაც იმედია, ასევე გაგრძელდება, აუხსნელია, რატომ ვერ შეძლეს ეს ჩვენზე გაცილებით ძლიერმა ქვეყნებმა?!” - აცხადებს ფსიქოლოგი რამაზ საყვარელიძე გაზეთ “კვირის პალიტრისთვის” მიცემულ ინტერვიუში სათაურით “COVID-19-თან დაკავშირებული პროცესები ბევრ ეჭვს აჩენს” / “არ არის აუცილებელი ყველაფერი ნახოთ და ყველაფერი წაიკითხოთ, რაც კი კორონავირუსის შესახებ ვრცელდება, ძალიან ბევრია ცრუინფორმაციაც, ერთ სწორ ინფორმაციაზე 50 “ფეიკი” მოდის. ამიტომ გაუფრთხილდით თავს”.

“მსოფლიოს წამყვანი ქვეყნების ჯანდაცვის სისტემები უფრო ძლიერად უნდა დახვედროდნენ მომხდარს, რადგან დაახლოებით 2015 წლიდან მოყოლებული, სამეცნიერო წრეებში სულ ისმოდა ლაპარაკი და ვარაუდები, რომ გლობალური კატაკლიზმების გამო, მსოფლიოს შეიძლებოდა ახალი დაავადებით გამოწვეული ეპიდემიის საფრთხე დამუქრებოდა. დღესდღეობით პანდემიის პიკია, თუმცა, ვფიქრობ, სახელმწიფოებმა უკვე უნდა დაიჭირონ თადარიგი პოსტკრიზისული ვითარებისთვის, რომელიც არანაკლებ მძიმე იქნება. პანდემიის გადავლის შემდეგ ყველა ქვეყანა, არა აქვს მნიშვნელობა, რამდენად გაუმკლავდება შექმნილ კრიზისს, მაინც დამარცხებული იქნება, რადგან ეკონომიკური დანაკარგი ყველასთვის უდიდესია, შედეგად, სულ სხვა რეალობაში აღმოჩნდებიან. თანამედროვე ევროპის მთავარი პრინციპი სწორედ ღია საზღვრებია, მაგრამ, ვფიქრობ, კორონავირუსმა შეიძლება დააფიქროს ევროპის ქვეყნები იმაზე, არის კი თუნდაც ძალიან კარგი პრინციპების გატარებისას რადიკალიზმი სწორი სტრატეგია ქვეყნის შემდგომი განვითარებისთვის? თანამედროვე ევროპულ ცივილიზაციაში შეიძლება სხვა ანალოგიური ტიპის თემებიც გადაიხედოს”, - აღნიშნავს გამოცემის კორესპონდენტთან საუბრისას რამაზ საყვარელიძე.

“გარდა ამისა, დიდი დარტყმა იწვნია ევროპულმა და განსაკუთრებით ამერიკულმა ბიზნესმა იმით, რომ უამრავი საწარმო გატანილი ჰქონდათ ქვეყნის საზღვრებს გარეთ, ძირითადად, ჩინეთში, სადაც შექმნილი ვითარების გამო ყველა გაჩერდა და რიგ შემთხვევებში ჩინეთის ხელისუფლებამ კაპიკებად ჩაიგდო ხელში. მოსალოდნელია ასევე გაძლიერდეს პოზიცია, რომელიც ამ ვითარებამდე კარგა ხნით ადრე ჰქონდა ტრამპს, რომ ყველა ქვეყანამ უკან დაიბრუნოს თავისი საწარმოები. ამგვარი დამოკიდებულების გაჩენა კი, სავარაუდოდ, გააძლიერებს მემარჯვენე პოლიტიკურ განწყობებს მსოფლიოში. რაც შეეხება გლობალიზაციას - ერთი მხრივ, კორონავირუსი მსოფლიოს მეტი გლობალიზაციისა და შექმნილი ვითარების ერთიანი მართვისკენ უბიძგებს, მეორე მხრივ, სწორედ ამ გლობალიზაციით ძლიერდება საფრთხეები. მოგეხსენებათ, დიდი ბრიტანეთის ყოფილმა პრემიერმა გორდონ ბრაუნმა მსოფლიო ლიდერებს მოუწოდა, ვირუსით განპირობებული სამედიცინო და ეკონომიკური კრიზისის დასაძლევად დროებითი გლობალური მთავრობა შექმნან. ვნახოთ, რომელი მხარე გამოიყენებს შექმნილ ვითარებას უფრო ეფექტიანად. მე მაინც მგონია, ქვეყნების უმეტესობა შეეცდება თვითონ მოუაროს თავის თავს, განავითაროს თავისი სამედიცინო სისტემა და უპირველესად საკუთარი თავის იმედი ჰქონდეს და არა მსოფლიო მთავრობისა”, - განაგრძობს რესპონდენტი.

“ჯერჯერობით, საქართველოს მთავრობა, სახელმწიფო ეფექტიანად მუშაობს, ვერ ვიტყვი, რომ რომელიმე ნაბიჯმა დააგვიანა. ვნახეთ, რომ საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადებიდან მალევე მისი უფრო მკაცრი რეგულაციებით ამოქმედება გახდა საჭირო მარნეულსა და ბოლონისში - ანუ საგანგებო მდგომარეობის დროულად გამოცხადებამ თავიდან აგვაცილა საკანონმდებლო პროცედურებში დროის დაკარგვა და ხელისუფლებამ უცებ შეძლო კარანტინის გამოცხადება. დღევანდელი ვითარება ცხადყოფს, რომ მთავრობა ეფექტიანად მოქმედებს. დაინფიცირებულთა რიცხვმა მოიმატა, მაგრამ არა ნახტომისებურად. სხვა სახელმწიფოებს რომ შევადაროთ, ეს რიცხვი საკმაოდ დაბალია და, იმავდროულად, დღითი დღე იზრდება გამოჯანმრთელებულების რიცხვიც. შედეგები ისეთი მრავლისმეტყველია, ჩემი შეფასება არც არის საჭირო. რაც შეეხება იმას, თუ საბოლოოდ რამდენად დადებითი შედეგი გვექნება, ჯერჯერობით სამედიცინო თვალსაზრისით ამის თქმა რთულია, პიკი, როგორც სპეციალისტები გვეუბნებიან, წინ არის, მაგრამ იმედი ვიქონიოთ, რომ მიღებული ზომები და რეგულაციები ნაყოფს გამოიღებს. უკვე ვთქვით, რომ კორონავირუსთან დაპირისპირებაში გამარჯვებული ვერავინ იქნება, მაგრამ იქნებიან, ალბათ, ნაკლებად და მეტად დაზარალებული ქვეყნები. იმედია, ჩვენ ნაკლებად დაზარალებულთა შორის ვიქნებით”, - მიიჩნევს ექსპერტი.

“ამ ბრძოლაში ქართული წარმატების ფორმულა ასეთია: პროფესიონალიზმს დამატებული გაბედულება - მთავრობამ ამ ბრძოლაში წინ დააყენა პროფესიონალები, რომლებიც, თავის მხრივ, ამბობენ, რომ უმნიშვნელოვანესი იყო მთავრობის, გიორგი გახარიას გაბედული ნაბიჯები - ანუ პროფესიონალების რეკომენდაციები სწრაფად და ეფექტიანად გაითვალისწინეს. გეთანხმებით, რომ ეს გაბედულება ბევრისთვის მოულოდნელი იყო... მცირე პასაჟს გავიხსენებ - რეიგანზე ანეკდოტადაც დადიოდა, ავსტრალიასა და ავსტრიას ერთმანეთში ურევსო. მაგრამ მან იცოდა პროფესიონალთა გუნდის შერჩევა, მერე მათი რჩევების გათვალისწინება და ცხოვრებაში დანერგვა. ასე იქცევა ჩვენი მთავრობაც. ვფიქრობ, თუ ამ ანალიზის საფუძველზე გაკეთდება დასკვნა, რომ მომავალშიც, სხვადასხვა სირთულეების დროსაც, ქვეყანამ ამ პრინციპით იმოქმედოს, ცუდი არ იქნება, - დაასკვნის რამაზ საყვარელიძე და შეკითხვაზე - “როგორ უნდა ვაჯობოთ ამ ვითარებაში სტრესს? ამას უკვე როგორც ფსიქოლოგს გეკითხებით...” - პასუხობს:

“ეთნოფსიქოლოგები, რომლებიც სწავლობენ სხვადასხვა ერის ფსიქოლოგიას, გამოყოფენ კოლექტივისტურ და ინდივიდუალისტურ კულტურებს. პირველი სამხრეთულ ერებში გვხვდება, მეორე - ჩრდილოურში. ქართველები სწორედ კოლექტივისტურ კულტურას წარმოვადგენთ, ყველა ჩვენი წეს-ჩვეულება სწორედ ამაზე მეტყველებს. შესაბამისად, ჩვენთვის ორმაგად რთულია იზოლაციის დაცვა. თუმცა ჩემთვის ნამდვილად მოულოდნელობაა ისიც, რომ საზოგადოების მნიშვნელოვანი ნაწილი მეტ-ნაკლებად ცდილობს დისტანცირებასა და რეგულაციების შესრულებას. ადვილი არ არის ერთბაშად თავყრილობებზე უარის თქმა. არის შემთხვევები, როდესაც მოქალაქეები არღვევენ საგანგებო მდგომარეობის წესებს. თუ ასეთი შემთხვევები გახშირდა, ალბათ, მთავრობა მთელ ქვეყანაში საგანგებო რეჟიმის კიდევ უფრო გამკაცრებას გადაწყვეტს. რაც ხდება იტალიაში, მნიშვნელოვანწილად სწორედ ამ კოლექტივისტური კულტურის შედეგია. ამ ძალიან გულღია ერისთვის დამახასიათებელია მჭიდრო და ინტენსიური ურთიერთობები. მთელი მათი კულტურა აგებულია ადამიანების ერთად ყოფნაზე, ამიტომაც მათთვის შინ ჩაკეტვა წარმოუდგენელი იყო, საბოლოოდ კი ასეთი სავალალო შედეგი მიიღეს...”

“ქართული ანადაზა ამბობს, “მარტო კაცი ჭამაშიაც ბრალიაო”. რთულია, ამ ანდაზის შემქმნელი ერი მარტოობაში გამოიკეტოს, ამიტომაც გაუჭირდა ბევრს ფსიქოლოგიურად. მეკითხებით, როგორ გავუმკლავდეთ ამას? უპირველესად ვიტყვი, ადამიანს დროდადრო აუცილებლად სჭირდება საკუთარ თავთან მარტო დარჩენა, საკუთარ მნიშვნელობასა და ცხოვრებაზე დაფიქრება. საკუთარ თავთან დარჩენა კარგი გზა საიმისოდ, რომ ბევრი პრობლემა გადაწყვიტოთ. როგორც ფსიქოლოგი გავიხსენებ ერთსაც: იაპონელებს აქვთ ასეთი ფსიქოთერაპიული მეთოდი, როდესაც პაციენტს უშვებენ ცალკე ოთახში და გარედან კეტავენ. ოთახში ყველაფერია, საკვებსაც აწვდიან, მაგრამ მარტო ამყოფებენ, რადგან მიიჩნევენ, რომ მარტო ყოფნისას ის თავის ფსიქოლოგიურ პრობლემებს უკეთესად დაინახავს და მოაგვარებს კიდეც. უამრავი საშუალებაა დროის გასაყვანად: კითხვა, რაღაც ახლის სწავლა. გასაგებია, რომ კორონავირუსის საფრთხის გამო საინფორმაციო სივრცე ინტერნეტსა თუ ტელევიზიაში ნეგატიური ინფორმაციითაა გადავსებული, ამიტომ არ არის აუცილებელი ყველაფერი ნახოთ და წაიკითხოთ, რაც კი კორონავირუსის შესახებ ვრცელდება. იცოდეთ, რომ ძალიან ბევრია ცრუინფორმაციაც. დღეს ხომ ფეიკების ეპოქაა - ერთ სწორ ინფორმაციაზე 50 ფეიკი მოდის. ამიტომ გაუფრთხილდით თავს. სხვათა შორის, კორონავირუსმა უფრო ნათლად წარმოაჩინა ცრუინფორმაციის გავრცელებით მიღებული ზიანი. ზოგჯერ აშკარად ჩანს, რომ პანიკის გამოსაწვევად მიზანმიმართულად ავრცელებენ ცრუინფორმაციას. ამიტომაც მომავალში შესაძლოა დღის წესრიგში დადგეს კატასტროფების დროს საინფორმაციო სისტემების გაკონტროლება. იმავდროულად, აქტიურდება საინფორმაციო უსაფრთხოების თემაც, განსაკუთრებით ჩვენი ტიპის ქვეყანაში, რომლის წინააღმდეგაც შესაძლოა საინფორმაციო შტურმიც კი დაიგეგმოს პანიკისა და არეულობის გამოსაწვევად”, - განმარტავს რამაზ საყვარელიძე.

“რაც შეეხება სწრაფი ტესტების თემას - ბოლო 7 წლის განმავლობაში ოპოზიციას მთელი თავისი პოლიტიკა აგებული ჰქონდა იმაზე, რომ ხელისუფლება არ ვარგა. ისინი თავის მოქმედებებზე, გეგმებზე არაფერს ამბობდნენ, მხოლოდ იმეორებდნენ, ხელისუფლება უნიათოაო. არადა, ამ კრიზისას ხელისუფლებამ თავი ისე წარმოაჩინა, რომ ვარგა კიდეც და საზოგადოების მხარდაჭერაც აქვს. გამოვიდა, რომ მთელი მათი 7-წლიანი ძალისხმევა წყალში იყრება. აშკარაა, რაიმე ახლის მოფიქრებაც არ შეუძლიათ, ვერც იმას მიხვდნენ ამდენი ხნის განმავლობაში, რომ ხელისუფლების რეიტინგი თუ ეცემა, ამით მათი არ იზრდება. ეს აგრესიულობა, არაინტელექტუალურობა იმაშიც ჩანს, რომ ახლაც, ამ რთულ ვითარებაშიც განაგრძობენ მოქმედებას იმავე სცენარით, კვლავაც იმის დამტკიცებას ცდილობენ, რომ ხელისუფლება არ ვარგა. ვინაიდან უკვე ვთქვით, რომ ფრონტის წინა ხაზზე დგანან ექიმები, ის პროფესიონალები, რომლებზეც უკვე ვისაუბრეთ, მათ ესხმიან თავს. ჯერ იყო და, სააკაშვილმა თქვა, ჩემი შექმნილია ლუგარის ლაბორატორიაო, ახლა ამ სწრაფი ტესტების თემას აგრძელებენ, ცდილობენ ეს მთავარ პრობლემად აქციონ და ასე მოახდინონ დისკრედიტაცია ჯერ ამ პროფესიონალებისა და მერე ხელისუფლების. ოპოზიციის მთელი უბედურება ის არის, რომ ამგვარი ქცევით ისევ თავს იზარალებს... აქვე ბარემ ვიტყვი, რომ მართლაც გასაოცარია ჩვენი მედპერსონალის, ამ პროფესიონალების მოქმედება არა მხოლოდ იმის გამო, რომ ვირუსის გავრცელება მთელი ერთი თვით შეაკავეს, არამედ იმიტომაც, რომ მოახერხეს საზოგადოების მასობრივად გაფრთხილება ისე, რომ პანიკა არ გამოუწვევიათ”, - დასძენს რამაზ საყვარელიძე.